درمان و جراحی زخم پای دیابتی را متخصصان جراحی عروق انجام می دهند. در واقع برخی مواقع بهترین راه درمانی ممکن است جراحی باشد. در برخی موارد، زخم پای دیابتی بدتر می شود و به شدت عفونت می کنند و التیام پیدا نمی کنند.
در واقع عفونت پا گسترش پیدا کرده و به مفاصل و استخوانهای مجاور سرایت خواهد کرد. در این صورت درمان زخم پای دیابتی حتی با مصرف یک دوره طولانی از آنتی بیوتیکها نیز دشوار خواهد بود. معمولاَ بافت ناحیه پا نمیتواند زنده بماند و تنها راه حل این است که با جراحی زخم پای دیابتی قسمت عفونی شده را برداشت (قطع کردن اندام مربوطه).
چنانچه سایر روش های درمان مناسب نبوده است و یا فرد بیمار دچارعفونت شدید شده است، امکان دارد جراح در حین عمل جراحی عضو صدمه دیده را قطع نماید. برای مثال بخشی از بدن همانند انگشتان پا قطع شوند.
جراحی زخم پای دیابتی عموما در بیمارستان انجام می شود و پیش از عمل جراحی به فرد مبتلا داروهای بیهوشی داده می شود تا فرد در طول جراحی دردی را احساس نکند.
نوع عمل های جراحی گستردگی های فراوانی دارد. از یه عمل ساده شروع می شود تا جراحی های سنگین تر که به قطع عضو ختم می شود. که روش و نوع درمان و جراحی زخم پای دیابتی بستگی به میزان عفونت دارد.
ابتلا به دیابت با مزه (DM) سبب بروز عوارض گوناگون می شود بالا بودن مقدار قند در خون به مدت طولانی سبب بروز عوارضی در اعصاب، کلیه ها، چشم و رگ های خونی می گردد.
دیابت سبب کاهش توانایی بدن در مقابله با عفونت ها می شود. اگر دیابت به خوبی کنترل نشود تخریب ارگانها واختلال در سیستم ایمنی افزایش می یابد. از جمله عوارض جدی دیابت مشکلات پای دیابتی است. مشکلات شایع مرتبط با پا در افراد مبتلا به دیابت خیلی سریع به مشکلات حاد و جدی تبدیل می شوند.
چندین فاکتور مختلف می تواند سبب افزایش خطر ابتلا به مشکلات پای دیابتی و بروز عفونت درپاها شود:
پوشش پا:کفش های نامناسب علت اصلی بروز مشکلات پای دیابتی می باشند:
تخریب عصب:افرادی که به مدت طولانی به دیابت مبتلا می باشند یا کنترل ضعیفی بر مقدار قند خون خود دارند بیشتر درمعرض تخریب اعصاب پا هستند. اصطلاح پزشکی این وضعیت نوروپاتی محیطی است:
گردش ضعیف خون: هنگامیکه دیابت به خوبی کنترل نشود، میتواند سبب سخت شدن سرخرگها یا آنرواسکلروز شود. هنگامیکه جریان خون در بافت مجروح ضعیف باشد، بهبود زخم به سختی صورت می گیرد.
ترومای پا:هر گونه آسیب یا ضربه ای به پا می تواند سبب افزایش خطرات جدیدی در پای افراد دیابتی شود.
سیگار: کشیدن سیگار یا هر نوعی از تنباکو می تواند موجب تخریب رگهای خونی کوچک در پاها شود. این تخریب میتواند از فرآیند بهبود زخم جلوگیری کند و عامل اصلی ایجاد عفونت و قطع عضو تاخیر در بهبود زخم می باشد. اهمیت ترک سیگار را برای افراد دیابتی توضیح دهید.
علایم بیماری خود را یادداشت کنید تا بتوانید در تماس تلفنی با پزشک ، علایم خود را توضیح دهید. در زیر علایم رایجی را که با مشاهده آن باید با پزشک معالج مشورت نماید،آورده ایم . بهتر است با دیدن این مشکلات درطی 72 ساعت آتی به پزشک مراجعه کنید:
معمولاً میزان تب با شدت عفونت، مرتبط نمی باشد. بیمار می تواند تب نداشته باشد یا تب پائینی داشته باشد ولی به یک عفونت جدی مبتلا باشد به همین علت بیماران دیابتی باید در مورد وجود تب حساس باشند. چنانچه زمان و موقعیت بیمار اجازه دهد باید علایم بیمار، داروهایی که مصرف می کند، آلرژی به انواع داروها، نام پزشک معالج و شماره ی تلفن تماس را یادداشت کرده و بیمار را به بخش اورژانس بیمارستان ارجاع داد.این اطلاعات می تواند کمک بزرگی به پزشکان بخش اورژانس در ارزیابی ودرمان مشکلات بیمار باشد.
موارد زخم پای دیابتی به شرح زیر می باشد:
زخم نوروایسکمیک اغلب در قسمت بالای برجستگی استخوان دیده می شود. که پس از مدتی تبدیل به تاول می شوند.
زخم نوروپاتیک اغلب در قسمت سطح پوست پا ایجاد می شود همانند پینه.
زخم ایسکمیک اغلب نوک انگشتان ظاهرمی شود.
عفونت موضعی(عفونت زخم): 2سانت از محل زخم کمتر می باشد.
عفونت منتشرشونده: از سطح زخم بیشتر از 2سانت تشکیل می شود.
عفونت حاد عمقی: دارای بافت عمیقی می باشد.
تجویز داروهای آنتی بیوتیک و تشخیص سریع عفونت می تواند روند درمان را سرعت ببخشد.
ارزیابی پزشکی شامل سابقه ی پزشکی ، معاینات فیزیکی و همچنین آزمایشات ، عکس اشعه ی xبرای بررسی وضعیت گردش خون در پاها و مشاوره با متخصصین می باشد:
ابتدا پزشک از بیمار درمورد علایم ونشانه ها سوالاتی میکند و سپس به معاینه ی علایم می پردازد . این معاینات میتواند شامل بررسی علایم حیاتی بیمار( دما، نبض، فشار خون و سرعت تنفس)، معاینه ی حس در پاها، بررسی میزان گردش خون در پاها و بررسی کلی هر ناحیه مشکل دار باشد.
برای زخمها و جراحت های اندام های انتهای، معاینات می توانند شامل بررسی عمق زخم با استفاده از یک پروب و دبریدمان جزئی زخم (تمیز کردن یا بریدن بافتهای مرده ) باشد که برای بررسی وضعیت زخم ضروری است.
پزشک معالج با در خواست آزمایش کامل خون (شمارش CBC)به بررسی وجود عفونت وشدت آن می پردازد. بالا بودن یا پایین بودن تعداد گلبولهای سفید خون نشانه ی وجود عفونت می باشد. پزشک معالج می تواند بااستفاده از قند سنج یا آزمایش خون در آزمایشگاه مقدار قندخون بیمار را اندازه گیری نماید.
بسته به شدت و وخامت مشکل بیمار، پزشک می تواند آزمایشات بررسی عملکرد کلیه ها ،بیوشیمی خون (الکترولیت ها)، آزمایشات آنزیم های کبدی و آنزیم های قلبی را برای بررسی عملکرد سایر سیستم های بدن برای مقابله با عفونت های جدی درخواست نماید.
مطالعه ی و بررسی عکس پا می تواند به ارزیابی علایم تخریب استخوانها یا آرتریت ، تخریب به علت عفونت و وجود جسم خارجی در بافت نرم کمک کند. وجود گاز در بافت های نرم می تواند علامت گانگرن(یک مشکل جدی تهدید کننده حیات) یا قطع عضو به دلیل عفونت باشد.
پزشک معالج به منظور بررسی جریان خون در سرخرگها و سیاهرگهای اندام های انتهایی ممکن است درخواست اولتراسوند داپلر برای بیمار بدهد.
این روش یک روش غیر تهاجمی بدون درد است که با حرکت یک پروب بروی رگهای خونی اندام های انتهایی انجام می شود.
پزشک معالج شما ممکن است مشاوره ی جراح عروق و ارتوپد یا هر دو را در مورد بیمار درخواست کند. این متخصصین در مورد عفونتهای اندام های انتهایی درافراد دیابتی ، مشکلات استخوانها و گردش خون تخصص دارند.
چنانچه پزشک جراح عروق تشخیص دهد که میزان گردش خون در اندام های انتهایی کم است با تهیه ی آنژیوگرام قبل از جراحی می تواند به بهبود گردش خون کمک کند.
درمان غیر جراحی زخم عفونی پای دیابتی به شرح زیر می باشد:
افراد مبتلا به دیابت باید کارهای زیر را انجام دهند:
افراد دیابتی باید روزانه و همچنین بعد از هر گونه ضربه ای حتی جزئی پاهای خود را بررسی کنند و هر گونه مسئله غیر طبیعی را به پزشک خود گزارش دهند. روزانه از یک مرطوب کننده ی با پایه ی آبی برای جلوگیری از خشکی و ترک پوست استفاده کنید، (مابین انگشتان را مرطوب نکنید). از جورابهای پشمی وکتانی که فاقد دوخت هستند ، استفاده کنید از پوشیدن جوراهای نایلونی و کشباف استفاده نکنید زیرا سبب اختلال در گردش خون می شوند.
هر جسمی را که سبب می شود شما مجبور به پریدن از روی آن باشید یا هر گونه دست اندازی را از جلوی پای خود بردارید. هر جسم ومانعی را از روی زمین جمع کنید. مسیر عبور خود را در هنگام شب روشن کنید چه داخل خانه و چه خارج از خانه همراه کفش یا دمپایی بپوشید.
همیشه ناخن های خود را با یک ناخن گیر مناسب کوتاه کنید هرگز از قیچی برای کوتاه کردن ناخن ها استفاده نکنید. ناخن های خود را مستقیم و بدون هلال کردن گوشه ها کوتاه کنید وهمیشه اندکی بلندتر از بسترناخنها آنها را کوتاه نمایید. اگر مشکل بینایی دارید یا دستهایتان می لرزد از یکی از افراد خانواده بخواهید تا کوتاه کردن ناخن های شما را بعهده گیرد.
از کفش های محکم اما راحت که از پاهای شما محافظت میکند، استفاده نمایید. برای اطمینان از مناسب بودن کفش ها می توانید به یک پدیاتریست (پزشک پا)مراجعه کنید، تا شما را به فروشگاههایی که کفش های ویژه ی افراد دیابتی دارند معرفی نماید. متخصص غدد می تواند شما را به پدیاتریست یا ارتوپدیست معرفی نماید تا به شما فروشگاههای کفش مناسب را معرفی کنند. اگر کف پای شما صاف است یا پینه ی پا دارید یا انگشتان شما چکشی است شما باید از کفش های ویژه یا کفی های طبی خاص استفاده کنید.
ورزش منظم می تواند باعث سلامت استخوان و مفاصل پاهای شما گردد. همچنین باعث افزایش گردش خون در پاهای شما می شود . ورزش منظم می تواند سبب بهبود و پایداری مقدار قند خون شما شود. برای آغاز هر برنامه ی ورزشی ابتدا با پزشک معالج خود صحبت کنید.
اگر شما هر گونه تنباکویی استفاده می کنید. بهترین راه، ترک آن است، این کار به بهبود شرایط و وضعیت پاهای شما کمک می کند. استعمال سیگار سبب تخریب رگهای خونی بخصوص رگهای کوچک خونی می شود که این تخریب به دلیل کاهش جریان خون است که فاکتور اصلی خطر برای ایجاد عفونت های پا و نهایتاً قطع عضو می باشد.
دنبال کردن یک رژیم غذایی مناسب، استفاده از داروها وکنترل منظم قند خون ، ورزش منظم و ارتباط منظم با پزشک از اصول اولیه ی کنترل دیابت است. کنترل دائمی قند خون در محدوده ی نرمال می تواند خطر تخریب عصب، کلیه ، چشم و رگهای خونی را به حداقل برساند.
اگر پزشک متوجه ی زخم یا جراحت عفونی بروی پای بیمار شود یا اگر احتمال عفونی شدن زخم زیاد باشد برای مثال محل گاز گرفتگی گربه، آنتی بیوتیک را برای درمان عفونت یا جلوگیری از ایجاد عفونت تجویز خواهدنمود. مصرف کل دوره ی آنتی بیوتیک بسیار مهم است معمولاً بیمار باید آثار بهبود زخم را درطی 2 تا 3 روز از مصرف آنتی بیوتیک مشاهده کند. در مورد عفونت های خطرناک باید بیمار در بیمارستان بستری شده و آنتی بیوتیک را از طریق داخل رگی دریافت کند (IV) . درمورد عفونت هایی که خطر کمتری دارند مصرف کپسول بصورت درمان سرپایی معمولاً موثر است. پزشک معالج ممکن است یک دوز تک از آنتی بیوتیک را بصورت تزریقی یا بصورت IVدر بخش اورژانس قبل از شروع قرص تجویز نماید.
بسیاری از بیمارستانهای بزرگ درحال حاضر دارای مراکز تخصصی مراقبت از زخم ودرمان زخم های اندامهای انتهایی افراد دیابتی هستند. در این مراکز فوق تخصصی پزشکان ، پرستاران و درمانگران با بیمار برای اجرای طرحهای درمان زخم ها همکاری میکنند. طرح های درمانی شامل جراحی دبریمان زخم، بهبود وضعیت گردش خون از طریق جراحی یا درمانهای دیگر، پوششهای اختصاصی و پانسمان های ویژه و آنتی بیوتیک تراپی می باشد . یک طرح درمانی می تواند ترکیبی از تمام موارد بالا باشد
چنانچه بیمار به مشکلات مرتبط با استخوان، ناخن های پا ، میخچه یا پینه، انگشتان چکشی، پینه استخوانی، کف پای صاف، خار پاشنه ی پا ، آرتریت یا مشکلاتی در رابطه با یافتن کفش مناسب مواجه باشد، پزشک ممکن است بیمار را به یک متخصص پدیاتریست یا جراح ارتوپد ارجاع دهد. این متخصصین می توانند کفش و کفی های مناسب کفش برای افراد دارای مشکلات پا را سفارش دهند، همچنین میتوانند بروش های مناسب پینه ی پا را برطرف نمایند .همچنین بروش جراحی می توانند مشکلات استخوانی را برطرف کنند. همچنین با معرفی منابع عالی می توانند مراقبت های روتین پا را به افراد دیابتی آموزش دهند.
پزشک معالج ممکن است یک پرستار برای کمک به بهبود زخم و پانسمان آن در خانه به شما معرفی کند، پرستار می تواند با مراقبت صحیح از زخم و پانسمان صحیح، مراقبت از مقدار قندخون ومراقبت از مصرف صحیح آنتی بیوتیک ها و سایر داروهای بیمار در کاهش مدت زمان بهبود زخم موثر باشد.
معمولا از سه روش رایج جراحی پای دیابتی رایج استفاده می شود.
– اگر زخم پا کوچک باشد پزشک می بایستی بافت های مرده زخم را با عمل جراحی خارج می نماید و سپس در روزهای بعد زخم بایستی پانسمان شود تا بمرور بافت جدیدی در ناحیه تشکیل گردد تا زخم بسته شده و بهبود یابد. این نوع درمان با جراحی در مواردی که وضعیت عروق پا خوب بوده و مشکل پا بیشتر عصبی است بهتر جواب میدهد.
– اگر زخم های پا بزرگ باشد و یا وضعیت عروقی پای بیمار ناکافی باشد معمولا اقدام به قطع قسمتی از پا (آمپوتاسیون) که زخم در آن قرار دارد میشود.
– اگر نارسایی عروقی پا زیاد باشد بسته به تصمیم پزشک ممکن است از اعمال و فرایندهای جراحی استفاده شود تا جریان خون پا بیشتر گردد. آنژیوپلاستی، تعبیه استنت و یا بای پس بین شریان رانی و شریان پا ممکن است بتواند به افزایش جریان خون پای بیمار کمک کند.
پیشگیری از بروز مشکلات زخم پای دیابتی به مجموعه ای از عوامل بستگی دارد:
هزینه درمان برای هر بیمار متفاوت می باشد زیرا نوع، شدت و گستردگی بیماری ها در افراد مختلف یکسان نبوده و پس از معاینه و انجام آزمایشات مربوطه می توان هزینه دقیق برای درمان را بیان کرد. لذا جهت اطلاعات بیشتر و رزرو وقت با شماره های مطب تماس حاصل فرمایید.
دکتر ستایش از اولین های طب اورژانس بودند که بعد از گذارندن یک دوره تکمیلی در امریکا به همراه ده نفر از همکاران خود طب اورژانس را در دانشگاه علوم پزشکی ایران پایه گذاری نمودند.
علاوه بر این دکتر ستایش دارای بیش از 15 سال تجربه در زمینه جراحی های لاپاراسکوپی و فلوشیپ جراحی عروق می باشند، و یکی از بهترین ها در حرفه خود بوده که از نتایج آن می توان به تعداد بسیار زیادی از عمل های موفق ایشان اشاره کرد.
1 Comment
بسیار عالی