گشاد شدن رگهای مغز

سردرد ناسی از پارگی آئورتآنوریسم مغز در اثر نازک شدن دیواره شریان ها ایجاد می شود. آنوریسم اغلب در شاخه های شریان ها تشکیل می شود زیرا آن قسمت از رگ ضعیف تر است. تعدادی از عوامل می تواند به ضعف در دیواره عروق کمک کنند و سبب افزایش خطر ابتلا به آنوریسم مغزی شود. آنوریسم مغزی در بزرگسالان بیشتر از کودکان و در زنان شایع تر از مردان می باشد. آنوریسم مغز اغلب پس از پاره شدن و تبدیل شدن به یک اورژانس پزشکی شناسایی می شود.

با این حال، آنوریسم مغزی ممکن است در آزمون های تصویربرداری سر، برای شرایط دیگر شناسایی شود. اگر نتایج آزمایش نشان می دهد که یک آنوریسم مغزی دارید شما باید در مورد آن با یک متخصص مغز و اعصاب و یا جراح مغز و اعصاب مشورت کنید.

آنوریسم مغزی چیست؟

علائم آنوریسم مغزی پاره شده

نشت آنوریسم مغزی

آنوریسم مغزی پاره نشده

ریسک فاکتورها و علل آنوریسم مغزی

عوارض آنوریسم مغزی

تست های تشخیص آنوریسم مغزی

درمان آنوریسم مغزی

درمان آنوریسم پاره نشده مغز

پیشگیری از آنوریسم مغزی

آنوریسم مغزی چیست؟

یک آنوریسم مغز، ضعف در دیواره یک سرخرگ است که خون مغز را تامین می کند. همانطور که خون از طریق رگ های خونی ضعیف عبور می کند فشار خون باعث یک منطقه کوچک متورم بیرون زده مانند یک بادکنک می شود.

آنوریسم می تواند در هر کدام از رگ های خونی در هر نقطه از بدن ایجاد شود اما دو محل رایج تر آنها در آئورت شکمی (شریان انتقال دهنده خون از قلب به بقیه بدن) و دیگری در شریان مغز می باشد در اغلب موارد، آنوریسم مغزی باعث عوارضی نمی شود و نادیده انگاشته می شود در موارد نادر، پارگی آنوریسم مغزی، سبب آزاد شدن خون در جمجمه و سکته مغزی رخ می دهد. بسته به شدت خونریزی، منجر به صدمه در مغز یا مرگ می شود.

آنوریسم مغز: برآمدگی و یا بالونی در یک رگ خونی در مغز است. اغلب مانند یک توت حلق آویز در یک ساقه به نظر می رسد. آنوریسم مغز می تواند نشت یا پاره شوند و سبب خونریزی داخل مغز (سکته هموراژیک) شود. در اکثر موارد آنوریسم پاره شده مغزی در فضای بین مغز و بافت های نازک پوشش مغز رخ می دهد. این نوع از سکته هموراژیک است خونریزی زیر عنکبوتیه نامیده می شود. آنوریسم پاره شده به سرعت تبدیل به تهدید کننده حیات و نیاز به درمان فوری پزشکی دارد. بیشترآنوریسم های مغز پاره نشده سبب مشکلات سلامت و یا علائم می شود. چنین آنوریسم هایی اغلب در حین انجام آزمایش برای شرایط دیگر، شناسایی می شوند. درمان آنوریسم پاره نشده مغز ممکن است مناسب باشد و در برخی موارد ممکن است از پارگی در آینده جلوگیری کند.

علائم آنوریسم مغزی پاره شده

سردرد شدید ناگهانی، نشانه های کلیدی از آنوریسم پاره شده است. این سردرد اغلب بدترین سردردی است که تاکنون تجربه کرده اید. سردرد شدید، تاری دید، تغییر در بیان و درد گردن بسته به محلی که در مغز آسیب دیده دارد.

علائم و نشانه های آنوریسم پاره شده به طور معمول عبارتند از:

سردرد بسیار شدید ناگهانی

تهوع و استفراغ

سفتی گردن

تاری دید یا دوبینی

حساسیت به نور

تشنج

افتادگی پلک

از دست دادن هوشیاری

سردرگمی

نشت آنوریسم مغزی

در برخی موارد، آنوریسم ممکن است مقدار کمی از خون نشت کند. این نشت ممکن است تنها باعث سردرد بسیار شدید ناگهانی شود.

آنوریسم مغزی پاره نشده

آنوریسم پاره نشده مغز مخصوصاً اگر کوچک باشد ممکن است هیچ نشانه ای نداشته باشد با این حال، آنوریسم بزرگ پاره نشده ممکن است به بافت های مغز و اعصاب فشار وارد کند و احتمالا باعث:

درد در بالا و پشت چشم

ایجاد مردمک گشاد

تغییر در بینایی و یا دوبینی

بی حسی، ضعف یا فلج یک طرف صورت

افتادگی پلک

مواردی که باید به دنبال توجه پزشکی فوری باشید

اگر سردرد بسیار شدید ناگهانی دارید.

اگر کسی به طور ناگهانی، شکایت از یک سردرد شدید و یا یک تشنج دارد.

ریسک فاکتورها و علل آنوریسم مغزی

برخی از این عوامل خطر در طول زمان ایجاد و برخی هنگام تولد وجود دارند.

عوامل خطر در طول زمان عبارتند از :سن بالا، سیگار کشیدن، فشار خون بالا، سخت شدن سرخرگها ( تصلب شرایین )، سوء مصرف مواد، به خصوص استفاده از کوکائین، ضربه به سر، مصرف زیاد الکل، عفونت مطمئن خون و سطح پایین استروژن پس از یائسگی

عوامل خطر در زمان تولد عبارتند از :

اختلالات بافت همبند به ارث رسیده مانند سندرم اهلرزدانلوس که سبب تضعیف عروق خونی می شود.

بیماری کلیه پلی کیستیک، بیماری ارثی است که منجر به کیسه های پر از مایع در کلیه و معمولا فشار خون را افزایش می دهد.

آئورت باریک غیر طبیعی ( کوارکتاسیون آئورت )، رگ خونی بزرگ که خون غنی از اکسیژن را از قلب به بدن هدایت می کند.

ناهنجاری های شریانی وریدی مغزی (AVM مغز )، یک ارتباط غیر طبیعی بین سرخرگ ها و سیاهرگ ها در مغز است که سبب قطع جریان طبیعی خون بین آنها می شود.

داشتن سابقه خانوادگی آنوریسم مغزی، به خصوص یکی از بستگان درجه اول، مانند پدر، مادر، برادر یا خواهر

عوارض آنوریسم مغزی

هنگامی که یک پارگی آنوریسم مغزی رخ دهد خونریزی معمولا تنها چند ثانیه طول می کشد و خون می تواند باعث آسیب مستقیم به سلول های اطراف آن شود خونریزی می تواند سبب صدمه و یا کشتن سلول های دیگر شود. همچنین می تواند فشار داخل جمجمه را افزایش دهد.

اگر فشار بیش از حد بالا رود جریان خون و اکسیژن رسانی به مغز ممکن است در نقطه ای شکسته شده و سبب از دست دادن هوشیاری و حتی مرگ ممکن است رخ دهد.

عوارض پس از پارگی آنوریسم عبارتند از:

خونریزیش – آنوریسم که بترکد و یا به بیرون درز کند در معرض خطر خونریزیش و می تواند باعث آسیب بیشتر به سلول های مغزی شود.

وازواسپاسم – پس از پارگی آنوریسم مغز، عروق خونی در مغز شما ممکن است بطور نامنظم باریک شوند ( وازواسپاسم ) این حالت می تواند جریان خون به سلول های مغزی را محدود کند ( سکته مغزی ایسکمیک ) و موجب آسیب و از دست دادن سلول ها شود.

هیدروسفالی – هنگام پارگی آنوریسم، خونریزی در فضای بین مغز و بافت ( خونریزی زیر عنکبوتیه ) رخ می دهد اغلب این مورد می تواند گردش خون مایع اطراف مغز و نخاع ( مایع مغزی نخاعی ) را مسدود کند.

این بیماری می تواند سبب افزایش مایع مغزی نخاعی شده که فشار روی مغز را افزایش می دهد و می تواند سبب آسیب بافت و ( هیدروسفالی ) شود.

هیپوناترمی – خونریزی زیر عنکبوتیه از یک آنوریسم پاره شده مغزی، می تواند تعادل سدیم در خون را به هم بزند. این ممکن است باعث صدمه به هیپوتالاموس، منطقه ای در نزدیکی قاعده مغز شود. کاهش سطح سدیم خون ( هیپوناترمی ) می تواند سبب تورم سلولهای مغزی و آسیب دائمی شود.

تست های تشخیص آنوریسم مغزی

اگر شما به طور ناگهانی، سردرد شدید و یا نشانه های دیگر مربوط به آنوریسم پاره شده دارید شما یک آزمون و یا مجموعه ای از تست برای تعیین خونریزی در فضای بین مغز و بافت های اطراف آن (خونریزی زیر عنکبوتیه) و سکته مغزی انجام دهید.

اگر خونریزی رخ داده است پس از آن تیم مراقبت های اضطراری علت آنوریسم پاره شده را تعیین خواهد کرد.

اگر علایم یک آنوریسم پاره نشده مغز مانند درد پشت چشم، تغییر در بینایی و فلج در یک طرف صورت باشد نیاز به تست های تشخیصی است.

تست های تشخیصی عبارتند از:

توموگرافی کامپیوتری CT اسکن، معمولا اولین آزمایش برای تعیین خونریزی مغزی است.

آزمون مایع مغزی نخاعی – اگر خونریزی ساب آراکنوئید وجود دارد به احتمال زیاد گلبول های قرمز خون در مایع اطراف مغز و نخاع ( مایع مغزی نخاعی ) می باشد دکتر شما یک تست از مایع مغزی نخاعی سفارش می دهد وقتی شما نشانه های آنوریسم پاره شده دارید اما CT اسکن شواهدی از خونریزی نشان داده نشده باشد. در این روش به منظور گرفتن مایع مغزی نخاعی با یک سوزن از پشت، پونکسیون کمری انجام می شود.

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی ( MRI ) با استفاده از امواج مغناطیسی و رادیویی برای ایجاد تصاویر دقیق 2-D و یا 3-D از مغز انجام می شود. نوعی از MRI ( آنژیوگرافی MRI ) که جزئیات شریان ها را ارزیابی می کند ممکن است محل آنوریسم پاره شده را تشخیص دهد.

آنژیوگرام مغزی – این روش آنژیوگرام مغزی نامیده می شود دکتر شما یک لوله نازک، انعطاف پذیر ( کاتتر ) را به داخل شریان های بزرگ معمولا در کشاله ران یا بازو وارد کرده و از قلب عبور و از طریق کاتتر، رنگ های خاصی به سرخرگ های درون مغز تزریق و به شریان ها در سراسر مغز می رسد.

مجموعه ای از تصاویر اشعه X – که می تواند اطلاعات در مورد شرایط شریان ها و محل آنوریسم پاره شده را نشان دهد این آزمون تهاجمی تر از دیگر تست ها است و معمولا زمانی استفاده می شود که دیگر تست های تشخیصی اطلاعات کافی را فراهم نمی کند.

درمان آنوریسم مغزی

دو گزینه درمان معمول برای آنوریسم پاره شده مغزی وجود دارد.

جراحی بستن کلیپ – یک روش برای بستن آنوریسم است. جراح مغز و اعصاب یک بخش از جمجمه را برای دسترسی به آنوریسم و در واقع رگ خونی تغذیه آنوریسم را حذف می کند. سپس او یک کلیپ کوچک فلزی بر روی گردن آنوریسم برای متوقف کردن جریان خون قرار می دهد

حلقه های اندوواسکولار – روش کمتر تهاجمی نسبت به جراحی کلیپ است. جراح یک لوله پلاستیکی توخالی (کاتتر) را به داخل سرخرگ معمولا در کشاله ران وارد و از آن طریق به آنوریسم می رسد و پس از آن با استفاده از یک سیم راهنما با فشار یک سیم پلاتین نرم را از طریق کاتتر به آنوریسم وارد می کنند. حلقه سیم داخل آنوریسم، باعث قطع جریان خون و سبب لخته خون می شود. این لخته شدن در اصل سبب مهر و موم کردن آنوریسم در عروق می شود.

هر دو روش مطرح شده دارای خطرات، به خصوص خونریزی و یا کاهش جریان خون به مغزمی شود. حلقه اندوواسکولار کمتر تهاجمی است و ممکن است در ابتدا ایمن تر باشد اما آن نیز بیشتر در معرض خطر خونریزی مجدد و ممکن است روش های اضافی تر لازم باشد.

سایر درمان های آنوریسم پاره شده مغزی

دیگر درمان های آنوریسم پاره شده مغزی در کاهش علائم و مدیریت عوارض است.

ضد درد مانند استامینوفن ( تیلنول )، ممکن است در درمان سردرد استفاده می شود.

مسدود کننده های کانال کلسیم برای جلوگیری از وارد شدن کلسیم سلول های دیواره رگ های خونی است. این داروها ممکن است تنگی نامنظم عروق خونی ( وازواسپاسم ) را کاهش دهد که ممکن است عوارض آنوریسم پاره شده را کاهش دهد.

یکی از این داروها nimodipine (Nymalize) است که نشان داده شده است که با کاهش جریان خون پس از خونریزی زیر عنکبوتیه از یک آنوریسم پاره شده، خطر تاخیر ابتلا به آسیب مغزی را کاهش داده است.

مداخلات به منظور پیشگیری از سکته مغزی از جریان خون ناکافی، از تزریق داخل وریدی دارویی به نام وازوپرسور، که برای غلبه بر مقاومت عروق خونی تنگ شده، فشار خون را افزایش می دهد.

یک مداخله جایگزین برای جلوگیری از سکته مغزی آنژیوپلاستی می باشد. در این روش، جراح با استفاده از یک کاتتر یک بادکنک کوچک را باد کرده و به یک رگ خونی تنگ در مغز گسترش می یابد. یک کاتتر نیز ممکن است برای ارائه یک دارو به نام گشادکننده عروق به مغز مورد استفاده قرار گیرد که باعث گسترش به رگ های خونی می شود.

داروهای ضد تشنج ممکن است برای درمان تشنج مربوط به آنوریسم پاره شده استفاده شود. این داروها عبارتند از levetiracetam (Keppra)، فنی توئین (دیلانتین، Phenytek، غیره)، والپروئیک اسید و غیره می باشد.

درمان توان بخشی – آسیب به مغز با خونریزی زیر عنکبوتیه ممکن است نیاز به فعالیت فیزیکی، گفتار و کار درمانی و مهارت بازآموزی داشته باشد.

درمان آنوریسم پاره نشده مغز

جراحی کلیپ و یا حلقه اندوواسکولار را می توان برای بستن آنوریسم پاره نشده مغز و کمک به جلوگیری از پارگی آینده استفاده کرد. با این حال، در برخی از آنوریسم های پاره نشده، خطرات شناخته شده از این روش ممکن است سنگین تر ازسود بالقوه آن ها باشد متخصص مغز و اعصاب، در همکاری با یک جراح مغز و اعصاب می تواند به شما در تعیین روش درمان کمک کند.

عواملی که در تعیین روش توصیه می شود عبارتند از:

اندازه، محل و ظاهر کلی از آنوریسم

سن شما و سلامت عمومی

سابقه خانوادگی آنوریسم پاره شده

شرایط مادرزادی که خطر آنوریسم پاره شده را افزایش می دهد

اگر شما دارای فشار خون بالا هستید با دکتر خود در مورد دارو برای مدیریت این وضعیت صحبت کنید. اگر شما یک آنوریسم مغزی دارید کنترل مناسب فشار خون ممکن است خطر پارگی را پایین آورد.

سیگار کشیدن ممکن است یک عامل خطر تشکیل، رشد و پارگی آنوریسم باشد لذا سیگار کشیدن ترک کنید.

پیشگیری از آنوریسم مغزی

بهترین راه جلوگیری از ابتلا به آنوریسم و یا کاهش خطر ابتلا به آنوریسم در حال رشد و احتمالا پارگی، جلوگیری از فعالیت های است که می تواند به رگ های خونی آسیب برساند، مانند:

سیگار کشیدن

داشتن رژیم غذایی با چربی بالا

ورزش نامنظم

داشتن اضافه وزن یا چاق

درمان گشادی عروق قلب بدون جراحی

رییس انجمن آترواسکلروز ایران از انجام موفقیت آمیز عمل درمان گشادی شریان آئورت قلب با استفاده از «استنت گرافت» و بدون جراحی باز همزمان با دهمین کنگره تازه های قلب و عروق خبر داد.دکتر مسعود قاسمی در گفت‌وگو با خبرنگار بهداشت ودرمان خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، پیشگیری، تشخیص و درمان را سه رکن اصلی در […]

رییس انجمن آترواسکلروز ایران از انجام موفقیت آمیز عمل درمان گشادی شریان آئورت قلب با استفاده از «استنت گرافت» و بدون جراحی باز همزمان با دهمین کنگره تازه های قلب و عروق خبر داد. دکتر مسعود قاسمی در گفت‌وگو با خبرنگار بهداشت ودرمان خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، پیشگیری، تشخیص و درمان را سه رکن اصلی در بیماری‌های قلبی عروقی عنوان کرد.

و با اشاره به روش‌های جدید تشخیص این بیماری‌ها گفت: استفاده از سی‌تی اسکن‌های مدرن، اکوکاردیوگرافی به روش‌های مدرن مانند اکو داخل رگ‌های قلب و روش‌های تشخیص اختلالات ضربان‌ساز قلب بوسیله آخرین دستاوردهای الکتروفیزیولوژی از جمله روش‌های جدید تشخیص بیماری های قلبی عروقی هستند. درمان گشادی و تنگی رگ‌ها با استفاده از«استنت گرفت» وی با اشاره به روش‌های نوین درمان‌های دارویی و نتایج خوب آن در عروق، استفاده از تکنولوژی آنژیوپلاستی، استنت یا فنرهای دارویی و جراحی قلب باز را از جمله روش‌های نوین درمانی بیماری‌های قلبی عروقی دانست و گفت: امروزه با استفاده از روش درمانی «استنت گرافت» علاوه بر درمان تنگی رگ‌ها، انبساط یا گشادی رگ‌ها که خطر پارگی رگ و مرگ در حد بسیار بالا را به دنبال داشته و در گذشته جراحی‌های سنگینی را می‌طلبید، بدون جراحی و از طریق عبور از رگ‌ها قابل درمان است.

استفاده از استنت‌های دارویی در درمان تنگی عروق به منظور جلوگیری از سلول‌سازی اضافی دکتر قاسمی درمان را اصل غیرقابل انکار و ضروری بیماری‌های قلبی عروقی دانست و با اشاره به این که در گذشته به دنبال استفاده از فنر یا استنت در برخی بیماران مبتلا به تنگی رگ، واکنش سلول‌های بدن به سلول‌سازی افزایش یافته و لایه‌های سلولی بیشتری در رگ ایجاد و این بار رگ با دلیل دیگری تنگ می‌شد؛ تصریح کرد: امروزه حدود یک دهه است که برای حل این مشکل از استنت‌های دارویی استفاده می‌شود.

این استنت‌ها در واقع فنرهایی آغشته به دارویی خاص هستند که آهسته آهسته در جدار رگ جذب شده و مانع از سلول‌سازی اضافی می‌شوند. وی گفت: احتمال برگشت بیماری در افرادی که با استنت‌های دارویی درمان شده‌اند، بسیار کم است. این تکنیک‌ها و روش‌های درمانی امروز تقریبا در اغلب مراکز تخصصی قلب و عروق سراسر کشور انجام می‌شود. ویتامین E با دوز بالا احتمال سکته مغزی را افزایش می دهد دکتر قاسمی با اشاره به نقش ویتامین E در بحث فشار خون گفت: ویتامین E در گذشته به عنوان یک داروی آنتی اکسیدان برای درمان فشار خون به کار گرفته می‌شد.

اما بعدها مشخص شد که این ویتامین با دوز بالا احتمال سکته مغزی را افزایش می‌دهد. در حال حاضر از ویتامین E به عنوان یک داروی متداول استفاده نمی‌شود. وی افزود: اخیرا مقالاتی در زمینه استفاده از ویتامین E با دوزهای پایین و نقش آن در کاهش عوارض ناشی از حوادث قلبی عروقی منتشر شده است.

اما هنوز در مورد میزان قاطع مصرف این ویتامین بحث و گفت‌وگو است. دیابت، فاکتور خطرساز مهم در بیماری‌های قلبی عروقی رییس انجمن آترواسکلروز ایران، دیابت را یکی از ریسک‌ فاکتورهای بیماری‌های قلبی عروقی دانست و یادآور شد: در بیماری‌های قلبی عروقی باید به دیابت به عنوان یک فاکتور خطرساز مهم توجه شود. برخورد با بیماران دیابتی از نظر ضرورت پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی، کیفیت درمان، فواصل مراقبت و شدت مراقبت متفاوت از سایر بیماران قلبی عروقی است.

ادامه مصرف سیگار در بیماران دیابتی افراد را در معرض خطر بیشتری قرار می‌دهد. به طور کلی در بیماران دیابتی، کنترل منظم قند و فشار خون، کنترل افزایش وزن و چربی خون در جهت پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی بسیار مهم است.

داروهای چربی خون در صورت ضرورت مصرف، تحت هیچ شرایطی نباید قطع شوند بروز بیماری‌های قلبی بدون علامت وی با تاکید براین که طبیعی شدن چربی خون به واسطه‌ مصرف دارو دلیلی بر قطع مصرف دارو نیست، افزود: طبیعی شدن چربی خون به واسطه مصرف دارو نشانه ادامه مصرف داروست نه قطع آن و بیماران باید به این مساله دقت کنند. ادامه مصرف دارو باعث باقی ماندن چنین نتیجه‌ای خواهد شد. بنابراین در صورت ضرورت مصرف دارو، داروهای چربی خون تحت هیچ شرایطی نباید قطع شوند.

دکتر قاسمی با بیان این که گاهی بیماری‌های قلبی بدون بروز علایم ظاهر می‌شوند، گفت: یک رگ باید به مرز تنگی ۷۰ درصد برسد تا علامت درد را ایجاد کند. بنابراین بروز علایم بیماری قلبی حاکی از وجود این بیماری در گذشته است. بنابراین افراد در معرض خطر مانند افراد سیگاری، چربی و قند خون بالا و همچنین افراد دارای سابقه فامیلی باید بدون بروز علامت، هر چند وقت یک بار به مراکز پزشکی مراجعه کنند.

لزوم ایجاد دیدگاه مثبت تغذیه‌ای از دوران کودکی به منظور پیشگیری از بیماری‌های قلبی رییس انجمن آترواسکلروز ایران، پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را مربوط به دوران کودکی، سلامت غذایی و بهداشت فرد دانست و ادامه داد: امروزه آمارها نشان می‌دهد که جامعه ایرانی از بزرگ‌ترین مصرف کنندگان روغن نباتی است، این درحالی است که روغن نباتی جامد برای سلامتی بسیار مضر است. نباید با آغشته کردن مواد ناسالم به غذا، کیفیت آن را زیر سوال برد.

بنابراین با ایجاد دیدگاه مثبت تغذیه‌ای و توجه به کیفیت ماده غذایی مصرفی در خانواده‌ها و افراد برای پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی موثر است